کتاب سته ضروریه و فصول اربعه Setteh Zarourieh

شماری افزون از پژوهشگرانی که زندگانی امیرعلی­ شیر نوایی، سیاست مدار و فرهنگ مرد پرآوازه روزگار تیموری را دستاویز تحقیقات خویش ساخته­اند، به نادرست گمان آن داشته ­اندکه در میان آثار مکتوب فراوان او که برای تدوین­شان از دو زبان فارسی و ترکی جغتایی بهره برمی­ گرفت، تنها یک قصیده فارسی وجود دارد. در دیوان فارسی نوایی که سال­ ها پیش در تهران منتشر شده است نیز تنها از یک قصیده به نام تحفه­ الافکار نشان می­ توان جست. اما حقیقت آن است که نوایی در درازنای عمر خویش دست­کم ده قصیده به زبان فارسی سروده است. او این قصاید دهگانه را در دو مجموعه جداگانه با نام های سته ضروریه و فصول اربعه مدون داشته و چنانکه از نام آن ها هم بر می ­آید، یکی­ شان مشتمل بر شش قصیده و آن دیگری دربردارنده چهار قصیده است. در کتاب پیش ­رو، هر دو مجموعه قصیده یادشده تصحیح و در یک مجلد به زیور طبع آراسته شده است. افزون بر این، به ­جهت آن­که درک شود امیر­علی­ شیر نوایی که بوده، چه کرده و چه آثار و تاثیراتی از خود به جای نهاده است نیز پیش از متن اصلی، پیشگفتاری به­ نسبت گزیده و کوتاه درباره شرح احوال او آمده است. به دیگر سخن، کتاب سته ضرورریه و فصول اربعه از یک سوی از انبان لفظ پربهای دری، درّی دگر را مکشوف و هویدا داشته و از دیگر سوی برای پویندگان پهنه ادب، جویندگان وادی تاریخ و رهنوردان عرصه نوایی ­پژوهی باریکه رهی دگر را مفتوح و گشاده داشته است.