فرضیه ی اساسی این پژوهش این است که سیاست زبان جمهوری آذربایجان در دوره ی بعد از استقلال تحت تاثیر عواملی چون، ایده ی آذربایجان گرایی، ضرورت های ناشی از تحکیم پایه های دولت – ملت (تاکید بر زبان و هویت مشترک)، تکثرگرایی مارکسیستی، استانداردهای اروپایی (تاکید بر تکثرگرایی قومی – زبانی) و بروز مناقشات قومی شکل گرفته است. این عناصر پایه های سیاست های زبانی و قومی جمهوری آذربایجان در دوره ی بعد از استقلال را تشکیل می دهد.
کتاب از ده فصل تشکیل شده است. فصل اول به بررسی مفاهیم عمومی برنامه ریزی زبان می پردازد. این فصل شالوده ی نظری این پژوهش را تشکیل می دهد. در این فصل تلاش شده تا بدون پرداختن به مباحث حاشیه ای، مفاهیم اصلی که در تحلیل موضوع به کار خواهد رفت تبیین گردد. فصل دوم به موضوع تکوین و تکامل زبان ترکی آذربایجانی اختصاص دارد. این فصل ضمن بررسی رویکردهای مختلف در مورد چگونگی تکوین زبان ترکی آذربایجانی نقش سیاست دولت تزار و تحولات روشنفکری جوامع ترک روسیه در توسعه ی زبان ترکی آذربایجان مورد بررسی قرار می گیرد. برداشت و رویکرد نخبگان علمی و سیاسی به ماهیت زبان ترکی آذربایجانی و نحوه ی شکل گیری آن کلید اصلی فهم سیاست و برنامه ریزی زبان در طول صدسال اخیر می باشد. از این رو، در این فصل تلاش شده تا فقط به بررسی و انعکاس نقطه نظرات تحلیل گران و کارشناسان آذربایجانی پرداخت شود.
فصل سوم به بررسی تحولات زبانی در دوره ی پیش از انقلاب بلشویکی می پردازد. این دوره از دو نظر دارای اهمیت بسیار است. اولا، این دوره، دوره ی نهادسازی است. آموزش و پرورش، مطبوعات، دیوان سالاری، نشر تجاری، مراکز تحقیقاتی و غیره در این دوره شکل گرفتند. دوما، عاملین و کنشگران غیرحکومتی نقش اصلی در مداخلات زبانی داشتند. این فصل به تبیین این دو مقوله می پردازد.
فصل چهارم، به بررسی سیاست زبانی دوره ی شوروی و فصل پنجم نیز به بررسی تحولات زبانی در جمهوری آذربایجان در طی این دوره اختصاص دارد. در چارچوب این دو مباحث در فصل ششم شئون زبانی، فصل هفتم برنامه ریزی پیکره، فصل هشتم نیز برنامه ریزی زبان آموزی در این دوره مورد ارزیابی قرار گرفته است. در فصل های پنجم و ششم تلاش شده تا بررسی دقیق تر و عمیق تری صورت گیرد. زیرا بسیاری از سیاست های ویتی و زبانی دوره ی پس از استقلال ریشه در ایده های نهادیه شده در دوره ی شوروی دارد.
فصل نهم به بررسی سیاست زبان، رویکرد نخبگان سیاسی و دانشگاهی آذربایجان به زبان و فرهنگ فرآدست، اقدامات صورت گرفته در حوزه ی برنامه ریزی شان، پیکره و زبان آموزی و متولیان برنامه ریزی در طی دوره ی استقلال می پردازد. فصل بعدی به بررسی وضعیت زبان گروه های قومی و به خصوص نقش زبان روسی در جمهوری آذربایجان اختصاص یافته است.
سبد خرید
