کتاب فراسوی ایمان و کفر Beyond Theism and Atheism

کتاب «فراسوی ایمان و کفر»، با زیر عنوان «اهمیت هایدگر برای تفکر دینی» به قلم رابرت اس. گال، اثری درباره‌ی یک چشم‌انداز فلسفی است که خارج از دوگانگی سنتی خداباوری و بی‌خدایی قرار دارد. در واقع کتاب گال، فرو رفتنی عمیق در مفاهیم فلسفه مارتین هایدگر راجع‌به تفکر دینی است که پیش‌فرض‌های متعارف را به چالش می‌کشد. این کتاب حول یک تحلیل انتقادی از مضامین کلیدی در آثار هایدگر، به‌ویژه مفاهیم او از حقیقت، خدا (و خدایان) و ایمان می‌چرخد. گال معتقد است که فلسفه‌ی هایدگر، هنگامی که به‌درستی درک شود، دیدگاه منحصر‌به‌فردی را در دسترس قرار می‌دهد که در‌برابر ادغام با هر چارچوب الهیاتی تثبیت شده، خواه سلبی، وجودی، دیالکتیکی یا تومیستی مقاومت می‌کند. در این راستا، گال بیان می‌دارد که تفکر هایدگر به‌طور جدی قابلیت حیات الهیات سنتی را زیر سوال می‌برد. به عبارت دیگر، ادعای گال منعکس‌کننده‌ی این باور است که رویکرد هایدگر به این موضوعات، بینشی نوین ارائه می‌دهد که نمی‌توان آن را تحت هیچ مقولۀ الهیاتی قرار داد. این موضع از آن جهت حائز اهمیت است که راه جدیدی را برای درگیر شدن با تفکر دینی پیش‌ روی مخاطبان قرار می‌دهد، راهی که فراتر از محدوده ایمان و کفر به‌سوی پرسش‌های وجودی بنیادین حرکت می‌کند. یکی از بحث‌های محوری کتاب این است که تحلیل هایدگر از ایدۀ «مرگ خدا» و به‌دنبال آن «تخریب الهیات»، فضایی را برای بازاندیشی ماهیت تجربه و باور دینی باز می‌کند. گال معتقد است که دین، به گفته‌ی هایدگر، پایبندی به مجموعه‌ای از آموزه‌ها یا باورها در یک واقعیت غایی نیست، بلکه در عوض آشکارسازی واقعی یک جهان، یافتن جایگاه انسان در آن، و پاسخی به ندای هستی است. گال همچنین مفهوم «انتظار» را به‌عنوان یک جنبۀ آینده‌نگرانه از دین مورد بحث قرار می‌دهد و بر اهمیت شکرگزاری و وظیفه تشکر به‌عنوان محور زندگی دینی تأکید می‌کند. این دیدگاه با تمرکز بر هستی و زمان هایدگر همسو می‌شود و نشان می‌دهد که تفکر دینی به همان اندازه که به تفسیر گذشته مربوط می‌شود، آینده را نیز پیش‌بینی می‌کند. با این اوصاف می‌توان گفت که این کتاب می‌تواند مورد استفادۀ مخاطبانی گسترده‌ای اعم از علاقه‌مندان به هایدگر، پژوهشگران فلسفۀ دین و دانشجویان فلسفه و الهیات قرار گیرد.