اثری است از محمدهاشم اکبریانی، شامل مجموعه مقالاتی که در شانزده فصل در چهارچوب جامعه شناسی ادبیات به بررسی تطبیقی اندیشه های حافظ، مولوی، خیام، شاملو و فروغ می پردازد و سعی دارد این تناقض را نشان دهد که بخش بزرگی از اندیشه های شاعرانی که از رهایی و آزادی و انسان متعالی و جامعه آرمانی سخن گفته اند و در برابر استبداد قرار داشته اند، خود عمیقا مستبد بوده و مبتنی بر تمرکزگرایی بوده اند. چکیده کلام این مقالات این است که شعر به عنوان بستربزرگی از اندیشه های ایرانی از ابتدا شاهد دو شاخه بوده است: شاخه ای مبتنی بر تمرکزگرایی در اندیشه و عمل و شاخه ای متکی بر تکثر. این اثر توسط انتشارات مروارید و در سال 1396 وارد بازار کتاب شده است.