کتاب شعر و تجربه Poetry and Experience

ویلهلم دیلتای (۱۹ نوامبر ۱۸۳۳–۱ اکتبر ۱۹۱۱) مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوف آلمانی‌ست. او و ماکس وبر از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی به‌شمار می‌رود. دیلتای از جمله اندیشمندانی است که آثارش به زبان انگلیسی قدری دیر ترجمه شده‌اند. آثار این فیلسوف در سال ۱۹۸۹ به زبان انگلیسی برگردان شدند. دیلتای با پوزیتیویسم مخالفت کرد و معتقد بود نمی‌توان علوم انسانی را در قالب تجربه ریخت. بحث از بنیادهای فلسفی علوم انسانی نخستین بار در تاریخ علوم انسانی غرب با انتشار کتاب «مقدمه بر علوم انسانی» ویلهلم دیلتای در ۱۸۸۳ مطرح شد. نگاه دیلتای به مباحث فلسفه علوم انسانی در ذیل پارادایم هرمنوتیک قرار می‌گیرد که در واکنش به پوزیتیویسم شکل گرفت. او رسالت کتابش را نیز «تثبیت اهمیت و استقلال علوم انسانی در مقابل سلطه تحمیل‌شده دیدگاه علوم طبیعی در تفکر فلسفی» می‌داند. او یکی از اندیشمندان تأثیرگذار و شاید موسس در حوزه هرمنوتیک است و در کنار شلایرماخر و گادامر، به عنوان یکی از اضلاع مثلث هرمنوتیک مدرن مطرح به‌شمار می‌آید. دیلتای برای نخستین بار هرمنوتیک را بنیاد روش‌شناختی علوم انسانی معرفی می‌کند و می‌کوشد این علوم را از سیطره پوزیتیویسم برهاند. دیلتای با توجه به ویژگی‌های کنش انسانی و معنادار بودن کنش‌های آدمیان، به تفاوت موضوعات علوم انسانی و علوم طبیعی پی برده بود. ماکس وبر، جامعه‌شناس آلمانی، با تأثیرپذیری از دیلتای توانست نوع جدیدی از جامعه‌شناسی را بنیان گذارد که کمتر از علوم طبیعی الگو می‌گرفت (جامعه‌شناسی تفهمی).