راهنمای زبان های ایرانی (1) Compendium Linguarum Iranicarum

(زبان های ایرانی باستان وایرانی میانه) زبان های ایرانی نو در ایران و افغانستان متمرکزند. نمایندگانی از این زبان ها را در عراق، سوریه ترکیه، اتحاد شوروی (قفقاز، آسیای مرکزی، پامیر) ترکستان چین، شبه قاره هند و در کرانه های عرب نشین خلیج فارس، هم می توان یافت. بدین ترتیب زبان های ایرانی نو، از نظر جغرافیایی ناحیه ای تقریبا به همان اندازه گستره زبان های هندو آریایی را دربر می گیرند، هر چند از نظر شمار گویش وران مشابهتی در میان نیست و زبان های ایرانی نو تقریبا 55 میلیون گویش ور دارند. به لحاظ تاریخی، ایرانی نو، مانند هر اصطلاحی که برای تعریف یک دوره زبانی به کار می رود، از منظر جامعه شناسی زبان با تأکید بر زبان یا زبان های غالب تعیین می شود. در مورد ایرانی نو، فروپاشی شاهنشاهی ساسانی در سده هفتم میلادی و سده های بعدی اسلامی شدن نواحی ایرانی زبان، زمینه پیدایی فارسی نو را به عنوان زبان جدید غالب از لحاظ فرهنگی از میان مجموعه پیچیده ای از چند زبان فراهم آورد. جلد دوم راهنمای زبان های ایرانی از مجلدی به همین نام است که جلد اول آن به بررسی زبان های ایرانی باستان و ایرانی میانه پرداخته بود.