کتاب «هستی و مستی» روایت استاد فلسفه، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی از اندیشه های بلند حکیم عمر خیام نیشابوری در هستی شناسی و حاصل تفرّج حکیمانة وی در گلشن جادویی رباعیات اوست. دکتر دینانی در این کتاب دربارة موضوعاتی چون هستی و مستی، عشق و عقل، پیدایی و ناپیدایی و زیبایی اخلاق از منظر خیام سخن گفته است. باید اعتراف نمود که سخن دکتر دینانی، سخن جدید و نگاهی دوباره به حکیم عمر خیام نیشابوری است که با آنچه تا قبل گفته شده، تفاوت اساسی دارد. به نظر می رسد بدون توجه به سخنان دکتر دینانی دربارة خیام و بدون اعتنا به خیامی که وی معرفی کرده است، سخن دربارة این حکیم فیلسوف فرزانه و دانشمند برجسته نه تنها راه به جایی نخواهد برد، بلکه جوینده را به خطا رهنمون خواهد ساخت.