کتاب جدال فیلسوفان The Philosophers' Quarrel

هجدهم مارس سال ١٧٦٦ قرار بود روز سپاسگزاری و خداحافظی دو تن از مشهورترین فیلسوفان اروپا باشد . ژان ژاک روسو و همراهش از لندن عازم ملکی در اعماق شمال انگلستان بودند . دیوید هیوم ترتیب این پناهگاه را داده بود ، همان طور که از دو ماه پیش اولین باری که به کمک روسو شتافته و او را از فرانسه به انگلستان همراهی کرده بود ، حالا هم ترتیب اکثر امور را داده بود . با این که هیوم پیش از آن هرگز متفکر و رمان نویس سوئیسی را ندیده بود ، از گرفتاری او بسیار متأثر بود . نوشته های ژان ژاک روسو را سوزانده بودند و زندگی اش هم در کشور متبوعش فرانسه و هم در زادگاهش ژنو تهدید شده بود . از طرف دیگر ، هیوم آموخته بود که با جفادیدگان همدردی کند . به همین دلیل هنگامی که از مشکل روسو آگاه شده بود همه اعتبار و توان خود را برای رفع آن به کار گرفته بود . « جدال فیلسوفان » کتابی است که احساسات و تفکرات فیلسوفان را در دوازده بخش بیان می کند . جدال بر سر روشنگری ، فیلسوف ناآرام ، اسکاتلندی بزرگ و . . . از عناوین این کتاب است.