کتاب دفترچه خاطرات شانزده زن ایرانی نوشته نوشین احمدی خراسانی توسط نشر روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده است. این کتاب با رویکردی فمنیستی به صورت یک کار جمعی تدوین شده است که گفته های تعدادی از زن ها درباره زندگی روزمره شان و همچنین چالش هایی که در اجتماع داشته اند در آن آورده شده است. از میان ۲۵ نفر از زنانی که طی سال‌های گذشته با آن‌ها مصاحبهٔ تاریخ‌شفاهی شده، ۱۶ مصاحبه انتخاب و در این کتاب آورده شده است. از میان ۱۶ زن مصاحبه‌شونده که بین سال‌های ۱۲۹۰ تا ۱۳۱۰ چشم به جهان گشوده‌اند، مشاهده می‌کنیم که بیش از نیمی از این زنان (۹ نفر) در عرض ده ساله بین ۱۲۹۲ تا ۱۳۰۰ به دنیا آمده‌اند: خانم میرزاده نظیفی‌حریری در سال ۱۲۹۰ خورشیدی چشم به جهان می‌گشاید. خانم بتول منجیلیان (سلطان‌محمدی) در سال ۱۲۹۱، خانم شهربانو ضرابی (شهربانو پرورش) به‌تاریخ ۱۲۹۲، خانم لعل فیروزگر در تاریخ ۱۲۹۴، خانم عفت صفاکیش متولد ۱۲۹۴، خانم مریم سلطانی در سال ۱۲۹۵، خانم اشرف‌الملوک مصاحب (خواهر شمس‌الملوک مصاحب) به سال ۱۲۹۶، خانم عزیزه شیبانی (دختر فروغ آذرخشی) در تاریخ ۱۲۹۶، خانم خدیجه مقدم متولد ۱۲۹۷، خانم عذرا ارشدی متولد سال ۱۳۰۰، خانم قدسیه عماد (نوهٔ ماهرخ گوهرشناس) متولد ۱۳۰۲، خانم معصومه سهراب (مافی) در سال ۱۳۰۴، خانم فاطمه کیوان (قوالو) در سال ۱۳۰۶، خانم پوراندخت شجیعی متولد سال ۱۳۰۸، خانم اقدس نیرومندزاده در تاریخ ۱۳۱۰، و خانم اعظم سپهرخادم به سال ۱۳۱۰ متولد شده است. همگی آنان در زمان مصاحبه در تهران زندگی می‌کردند، اما محل تولد و زادگاه‌شان و شهری که در آن رشد یافته‌اند متفاوت بوده است: دوازده تن از آنان در تهران، دو نفر در مشهد، یک نفر در گرگان و دیگری در اصفهان تحصیل کرده‌اند.زنان مصاحبه‌شونده غالبا در سال‌هایی به‌دنیا آمده و زندگی کرده‌اند که جامعهٔ ایران در حال گذار فرهنگی از ارزش‌های موروثی امت‌گرایی به سوی ارزش‌ها و معناهای مدرن دولت ملت است و ایران به دومین مرحلهٔ گفتمان مدرنیته در طول دورهٔ ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰ (۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ خورشیدی) که دورهٔ ملت‌سازی بود وارد می‌شد. در واقع این زنان در دوره‌ای به دنیا آمده‌اند که جنبش مشروطه آرزوی آزادی و استقلال را در نیاز به ملیت متبلور ساخت. انتقال ایران از یک جامعهٔ وابسته عقب‌مانده به یک دولت ملت مدرن مستقل، مشغلهٔ اصلی سیاسی و ذهنی مشروطه‌خواهان بود. این زنان در چنین اوضاع و احوالی در جامعهٔ در حال گذار ایران رشد کردند و اعضای خانواده‌های‌شان به‌نوعی با آزادی‌خواهانی که در زمان انقلاب مشروطه فعالیت می‌کردند مراوده یا خویشاوندی داشته‌اند. آنان در خاطرات خود از زنان برجسته و صاحب‌نامی که جزو اولین بنیادگزاران مدرسهٔ دخترانه در ایران به‌شمار می‌آیند و نیز از زنان فعال در دوران مشروطیت نیز بوده‌اند نام می‌برند و این نشانهٔ آن است که اینان نسلی هستند که بر اثر فعالیت و بسترسازی فمینیست‌های اولیه در ایران و ارزش‌های انقلاب مشروطیت رشد کرده‌اند.
سبد خرید
