کتاب حاضر، حاوی منتخبی از آثار و مقالات دکتر عباس زریاب خویی (1298-1373 خورشیدی) می باشد. استاد زریاب، مورخ، مترجم، ادیب، منتقد، محقق، نسخه شناس، کتاب شناس و مصحح معاصر است که آثار بسیار باارزشی از وی باقی مانده و یکی از مهم ترین آنها ترجمة «تاریخ ایرانیان و عرب ها» تالیف تئودور نولدکة آلمانی است. از جمله مقالات مندرج در کتاب عبارت اند از: تاریخ نگاری در ایران؛ تاریخ نگاری بیهقی؛ سوگندنامه جهان پهلوان؛ قادسیه؛ خوارزم قدیم (یک مملکت افسانه ای)؛ امام حسین (ع)؛ برهان؛ قضا و قدر؛ معتزله؛ نگاهی تازه به مقدمة شاهنامه؛ پیام شاهنامه؛ و سه نکته دربارة رشیدالدین فضل الله. در آغاز کتاب، سه مقاله از استاد ایرج افشار، استاد محمدرضا شفیعی کدکنی و استاد عبدالحسین زرین دربارة دکتر زریاب خویی به چاپ رسیده و در پایان نیز، تصاویری از این استاد برجسته مندرج است.