داستان "سمک عیار"، ارزش مندترین و قدیم ترین نمونه ی موجود داستان بلند فارسی به نثر است. اصل داستان متعلق به شخصی با نام "صدقه بن ابی القاسم" است و "فرامرز بن خداداد کاتب ارجانی" حکایات این کتاب را جمع آوری کرده و آن را به کتابت درآورده است. محققان، با استناد به نشانه هایی در این اثر، تاریخ نگارش آن را قرن ششم یا هفتم هجری می دانند. داستان سمک عیار، آغازی مانند بیش تر داستان ها و افسانه های عامیانه دارد یعنی پادشاهی که در زندگی همه چیز دارد جز فرزند پسر و... اما این مضمون تکراری در این داستان ویژگی های جذاب تری می یابد، زیرا از مرحله ای که یکی از شخصیت های اصلی داستان در اوج ناامیدی و سرگردانی به سرای "عیاران" راه می یابد، داستان ناگهان تغییر مسیر می دهد و به سرنوشت عیاران گره می خورد.