کتاب حاضر پژوهشی در باب تاریخ معماری و شهرسازی تهران در زمان ناصرالدین شاه قاجار است. در اواخر سدۀ سیزدهم هجری، گسترش شهر تهران و شکل گیری محله های مسکونی جدید در دارالخلافۀ ناصری فرصتی تازه به بانیان معماری و عاملان شهرسازی داد تا نیازها و خواست های نوظهور جامعۀ در حال دگرگونی ایران را در کالبد و نوع زندگی تازه در محله های جدید شهر محقق کنند. محلۀ دولت یکی از مهم ترین بخش های شهر جدید بود که عناصر ضروری برای زندگی مدرن را در خود جای داد و با نوع معماری و بافت شهری متفاوت پاسخی به نیازهای جامعه بود. در مقام نخستین پژوهش متمرکز بر تاریخ محلۀ دولت و گسترش تهران بر اساس منابع دست اول نوشتاری و شواهد تصویری، شامل اسناد تاریخی، روزنامه ها، خاطرات شخصی، عکس ها، نقشه ها و آمار دارالخلافۀ ناصری، این کتاب در پی ارائۀ روایتی تاریخی از فرایند تحولات تهران در این دوره و شیوۀ سکونت ساکنان در این محله است. تاریخ شکل گیری محلۀ دولت مثال بارزی است از چگونگی تطابق محیط مصنوع با تحولات فرهنگی و اجتماعی تهران در دورۀ گذار تاریخ معماری و شهرسازی ایران.