نگارنده در این اثر، تلاش کرده تا علاوه بر طرح بنیان های معرفتی و انسان شناختی، ساختار نظریة جامعه شناختی جامعة ایران، ساختمان حیات اجتماعی ایران و عناصر آن را نیز بازگو کند. مطالب اثر در چهار بخش تنظیم شده که بخش نخست، به تأمّل در بنیان های مفهومی و نظری در قالب رابطة بین جامعه شناسی و جامعة ایرانی اختصاص دارد. در بخش دوم، به طرح انتقادی نظریه ها و رویکردهای متعدّد در مورد رابطة بین انسان و جامعه و تصویری که در این دو ارائه شده پرداخته شده است. در بخش سوم، در مورد نهادهای اجتماعی اصلی در ایران بحث شده و در بخش پایانی، جریان های اجتماعی که نشان دهندة تفاوت این جامعه با جوامع دیگر است، دنبال شده است. هدف نهایی کتاب، طرّاحی ساختار نظریة جامعه شناختی جامعة ایران بوده است.