یکی از ویژگی های تاریخ معاصر ایران بروز انواع جنبش های اجتماعی است که بزرگ ترین آن ها انقلاب اسلامی سال 1357 است. برای بهتر شناختن زمینه های این انقلاب لازم است که جنبش های اجتماعی معاصر ریشه شناسی و تحلیل شود. کتاب حاضر با این هدف تألیف شده است. نویسنده در بخش نخست کتاب می کوشد با مرور تجربیات و نظریه های دیگران به چارچوبی عمومی برای مطالعۀ جنبش های اجتماعی دست یابد. در بخش دوم، با استفاده از نظریۀ ترکیبی انتخاب شده در فصل قبل، پنج جنبش اجتماعی تاریخ معاصر ایران (از اواخر سدۀ نوزدهم تا اواخر قرن بیستم میلادی) مطالعه و بررسی شده است. جنبش تنباکو، انقلاب مشروطه، جنبش ملی شدن صنعت نفت، نهضت پانزده خرداد، و انقلاب اسلامی. در بخش سوم کتاب که نتیجه گیری و استنتاج است با طرح برخی از تحلیل های محققان دیگر که نظریه های دیگری را برای تحلیل جنبش های ایران به کار گرفته اند، با تجزیه و تحلیلی تطبیقی - انتقادی مطالب کتاب را مورد تأیید مجدد قرار می دهد.