مثل های مردم هر سرزمین نماد آداب و آیین ها و مناسبات اجتماعی، تلقی آن مردم از زیبایی ها و زشتی ها، و نیز چگونگی زیست آنان در فراز و فرود روزگاران است که در قالب کلمات و عباراتی کوتاه گنجانده شده است. کتاب " فرهنگ مثل ها و اصطلاحات گیل و دیلم" با چند هزار مثل و اصطلاح گیلکی، همراه با چند هزار مثل و زبانزد فارسی و دیگر گویش های ایرانی برای گویاتر کردن آن ها، حاصل سی سال پرس و جو و پژوهش محمود پاینده لنگرودی، این گیله مرد شیفته ادب و فرهنگ گیلان و نویسنده و شاعر گیلکی سرا و فارسی سرای کشورمان است که اینک چاپ جدید آن بعد از گذشت ۲۰ سال از چاپ نخست کتاب به همه علاقمندان ادبیات مردمی و زبانشناسان تقدیم شده است. کتاب " فرهنگ مثل ها و اصطلاحات گیل و دیلم" مجموعه تقریبی ۱۳۰۰ مثل و اصطلاح به گویش مردم جلگه و کوهستان " شرق گیلان" است. برگردان فارسی مثل ها و اصطلاحات، خواننده را از مراجعه به فرهنگ لغات بی نیاز می کند و برای استفاده زبان شناسان و دیگر محققان نویسنده سعی کرده آوا نوشت، کاربرد و کنایه های مثل ها را نیز به اختصار در کتاب بیاورد. از دیگر ویژگی های بارز کتاب حاضر این است که به دنبال هر مثل نویسنده مصراع ها، بیت ها، مثل ها، اصطلاحات و تکیه کلام هایی از گویش های دیگر که خاصه زبان فارسی است و نزدیکترین معادل مثل های گیلکی است را برای گویاتر کردن این مثل ها گردآوری کرده است تا فهم آن برای خوانندگان آسان تر باشد.