کتاب حاضر تکمله و کتاب دوم تاجیکان در مسیر تاریخ است و شامل چهارده مقاله از اندیشمندان صاحب نام روس و ایرانی و تاجیک و سمرقندی و بخارایی است. همۀ این مقالات حاوی تحلیل و بررسی عمیق علمی است. بخش دوم و اساسی کتاب سوگنامۀ بلخ و بخاراست و نگاهی است به تاریخ دو سه قرن اخیر و استبداد حاکمان وقت در تاجیکستان و مصائبی که بر قوم تاجیک رفته است؛ چندان که در این روزها یک نفر شاعر و نویسندۀ با استعداد فارسی گوی باقی نمانده است! در سمرقند قند ما شد زهر در بخارا بخار گردیدیم ... این بخش نشان می دهد که هنوز مسئلۀ نقض حقوق مردم تاجیک در جمهوری ازبکستان و مبارزۀ بی رحمانه علیه زبان و فرهنگ آنان در وطن تاریخی قوم تاجیک ادامه دارد.