اثر پیش رو کتابی است از "محمد محمدی ملایری" که "فرهنگ ایرانی" را "پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی" مورد بررسی قرار میدهد. دوران سقوط امپراتوری ساسانی تا ظهور پادشاهیهای مستقل ایرانی در سدهی سوم و چهارم یکی از مهمترین دوران تاریخ ایران است. ملت ایران در این دوران دستخوش یکی از مهم ترین دگرگونیهای خود شد و آثار بسیار گرانبهایی از فلسفه ایرانی در فرهنگ اسلامی به جا گذاشت. پایان دوران ساسانی در وضعیتی اعجابانگیز اتفاق افتاد و سقوط این حکومت مصادف با آغاز عصر جدیدی در شرق بود. دور از مرزهای غربی ایران، جنبشی مذهبی به نام اسلام شکل گرفت و آن سمت دنیا را دگرگون کرد. ساسانیان که در آن زمان ضعیف و ناتوان بودند، نتوانستند در برابر هجوم اعراب و مسلمانان مقاومت کنند و پس از مبارزهای بیهوده، سرانجام تسلیم شدند. گذر زمان ورقی در کتاب تاریخ این مرز و بوم ورق زد، که حاصلش برای خردمندان درس عبرتی را در برداشت. با به پایان رسیدن فصلی از تاریخ در شرق و آغاز یک فصل جدید، ایران که زمانی مرکز بزرگترین دولت در شرق بود، اکنون جزئی از یک دولت جدید عربی یا اسلامی بود. دکتر "محمد محمدی ملایری" در این اثر به بررسی "فرهنگ ایرانی"، "پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی" پرداخته است. تاثیر نظام و تشکیلات اداری ایران بر بوروکراسی اعراب، نقش روحانیون ایرانی و بعدها جنبشهای علمی و ادبی که ایران در دوران عباسیان برای توسعه فرهنگ و تمدن اسلامی شکل داد، تاسیس دانشگاههای ایرانی و نقش آنان در تکوین حکمت و عرفان ایرانی در این کتاب تجزیه و تحلیل شده است.