نگارنده در این کتاب سعی دارد با بررسی انبوه ضرب المثل ها که بسیاری از آن ها جزء ذخائر فرهنگی ما هستند، به استخراج پاره ای از آن ها بپردازد. وی سعی کرده است به طور مختصر به آسیب شناسی هر یک از این موارد اشاره کند. برای استخراج ضرب المثل ها، به منابع و مراجع متعددی رجوع شده است. تفاوت این فرهنگ با دیگر فرهنگ ها به ویژه امثال و حکم دهخدا این است که تنها امثال را با دقت و ظرافت علمی از لا به لای حکمت ها استخراج کرده است. نویسنده اساس کار را بر مبنای فرهنگ امثال دکتر انوری قرار داده است و از میان بیش از 30 هزار ضرب المثل به استخراج 343 مورد پرداخته است. مقدمه ای از مقوله فرهنگ و پیشینه ریشه لغوی و معانی اش آورده شده و در ادامه آن به فضای فکری – فرهنگی ایران پرداخته شده است. بخش پایانی این کتاب به ضرب المثل های سایر ملل جهان همراه با مشابه های فارسی آن اختصاص یافته است. برای این منظور، نویسنده کتاب فرهنگ ضرب المثل ها، تالیف هنری دیویدف، برگردان فرید جواهر کلام را که در بر گیرنده حدود بیست هزار ضرب المثل از ملل و فرهنگ های مختلف است، به دقت بررسی و در نهایت 472 ضرب المثل را انتخاب کرده است و پس از تنظیم نهایی در پایان کتاب قرار داده است.