تحول دانشگاه در تعامل و تبادل با جهان دیجیتال و فضای مجازی، به آن معنا نیست که مکان، فیزیک و محیط دانشگاه در جریان آموزش و یادگیری و جامعه پذیری به پایان کار خود رسیده است، اما می توان گفت که بخش مهم و در خور توجهی از نقش ها و کارکردهای دانشگاه را باید به محیط و زیست بوم جدید اجتماعی، علمی و فنی برآمده از فضای مجازی که در بیرون از دانشگاه کنونی قرار دارد، جستجو کرد. مبتنی بر این رویکرد، نوشتار حاضر در تلاش است با مرور تحولات گذشته و تکیه بر رویکردی آینده نگرانه، ایده و الگویی مقدماتی برای گذار از مفهوم کنونی «دانشگاه» به ساحت آینده آن به مثابه «سامانه ای علمی، اجتماعی وفنی» به عنوان راهبردی گریزناپذیر ارائه دهد.