کتاب گونه شناسی نثر فارسی در عصر قاجار Typology of Persian prose in the Qajar era

در تاریخ ایران، عصر قاجار، به تعبیری، دوران گذار از جامعه‌ای سنتی به سمت‌وسوی جامعه‌ای مدرن به‌شمار می‌آید و تحولات گسترده‌ای در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در این دوران پدید آمده است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که می‌توان میان ادبیات عصر قاجار و دوره‌های پیش از آن برشمرد، توجه ویژه به نثر‌نویسی در حوزه‌های مختلف و پیدایی گونه‌های تازه در این عرصه است. با توجه‌ به‌ اینکه‌ سنت‌ ادبی‌ ما بر پایۀ شعر شکل‌ گرفته‌ است‌،‌ این‌ رویکرد تازه‌ از اهمیت فراوانی برخوردار است و لازم است ابعاد گوناگون آن، هر چه بیشتر، مورد مطالعه قرار گیرد. پژوهش‌ حاضر به‌ بررسی‌ گونه‌های نثر فارسی در عصر قاجار اختصاص دارد و‌ تا حدّ امکان‌، جوانب‌ مختلف‌ این‌ گونه‌ها بررسی شده است. در گزینش نمونه‌ها، تلاش شده است مطالبی انتخاب شود که نشانگر ویژگی‌های نثر آن گونۀ ادبی و همچنین دارای اهمیت محتوایی باشد و خواننده با مطالعۀ آن‌ها، نسبت به وضعیت سیاسی و فرهنگی و اجتماعی آن دوران، آگاهی بیشتری به دست آورد.