مونتسکیو و روسو، دو متفکر برجسته عصر روشنگری، از جمله فیلسوفانی بوده اند که در اندیشه آن ها بعد اجتماعی تحلیل پدیده های انسانی بسی پر رنگ تر از هم عصرانشان بوده است. امیل دورکیم در کتاب «مونتسکیو و روسو پیشگامان جامعه شناسی» به نقش و اهمیت رویکرد اجتماعی این دو متفکر در فراهم نمودن زمینه رشد علم جامعه شناسی پرداخته است. بخش اول این کتاب که به بررسی سهم مونتسکیو در برآمدن علم اجتماعی می پردازد، رساله دکتری دورکیم به زبان لاتین استکه همزمان با نگارش کتاب «درباره تقسیم کار اجتماعی» به رشته تحریر در آمده است. بخش دوم کتاب، که بر تفسیر کتاب «قرارداد اجتماعی» ژان ژاک روسو تمرکز دارد، درس گفتاری است که دورکیم در طول یک ترم تحلیلی تحصیلی در دانشگاه بوردو تدریس کرده است. این دو بخش به همراه مقدمه ای از هنری پی یر و موخره ای از جورج دیوی متن کتاب را تشکیل می دهند. این کتاب به وضوح بر اهمیت میراث فکری در تولید دانش و برپا کردن اندیشه متفکر موخر بر شانه های متفکر متقدم از خود صحه می گذارد، به عبارتی دیگر، خواننده با مطالعه این کتاب متوجه این امر می شود که اندیشه های دورکیم تا چه اندازه متاثر از اندیشه های اجتماعی مونتسکیو و به خصوص ژان ژاک روسو بوده است...