مرد شماره 2 انقلاب اسلامی. این تعبیر را رسانه ها و گروه های مبارز به آیت الله سیدمحمود طالقانی اختصاص داده بودند. او از نامدارترین مبارزان دوران پهلوی به شمار می رفت. مبارزاتش را از دوران رضاشاه آغاز کرده بود و در کوران رقابت های احزاب و گروه های متعدد و مختلفی که با ایده ها و مرام های چپی و راستی در شهرها جولان می دادند، به همراه اندک دلسوزان روحانی و مذهبی، بار تبلیغ دین را در میان جوانان بر دوش می کشید. او در دوره پس از سقوط رضاشاه و خروجش از کشور، فضا را بیش از گذشته مناسب برای تبلیغ دین و آیین دانست و با تشکیل کانون اسلام در تهران دانشگاهیان را به سمت خود کشاند. آیت الله طالقانی همپای تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه به پیش می رفت و متناسب با جریانات و وقایع روز، واکنش های لازم را از خود بروز می داد. چه در دوره ملی شدن صنعت نفت و چه در دوره کودتای امریکایی انگلیسی 28 مرداد 1332 و چه در ماجرای رفراندوم انقلاب سفید. او در دوره آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی از خود توانمندی هایی نشان داد که در نهایت منجر به دستگیری و محکومیت دهه ساله اش شد.