کتاب رساله تاریخ Treatise of History

فصل های سه گانه این کتاب به برخی از مهم ترین مسایل هرمنوتیک می پردازند. موضوع فصل نخست، دو مفهوم اصلی تاریخ است. یکی خود رویدادهای گذشته و دیگری گفتمانی که بیان نظام مند آن رویدادها را ممکن می کند و موجب دانایی تاریخی می شود. در فصل اول آمده است: "واژه ی یونانی historia چندین معنا داشت. مهم ترین آنها «پژوهش» بود و بعد «دانش»، «علم»، «شرح نوشتاری پژوهش ها»، «گزارش»، «روایت» و تاریخ رویدادها». خود این واژه ی یونانی ریشه در historein داشت به معنای «پژوهش» و «کشف». واژه ی یونانی از راه زبان لاتین به تمامی زبان های اروپایی وارد شد. تاریخ را به فرانسوی Histoire، به ایتالیایی torialه به انگلیسی History، و به روسی Istorija می گویند. در آلمانی هم نخست واژهی Historie به کار می رفت، اما از سده ی هجدهم واژه ی دیگری یعنی Geschichte رایج شد، البته صفت historich به معنای «تاریخی» و اسم Historiker به معنای «تاریخ نگار» هنوز به کار می روند. هگل از واژه ی Historismus در توصیف رویکرد تاریخی به یزدان شناسی استفاده می کرد و هایدگر واژه ی Historie را به معنای گزارش تاریخی» به کار می برد. واژه ی آلمانی Geschichte از geschehen به معناهای «انجام دادن» و «اتفاق افتادن» آمده و معنای آن «رشته ی رویدادها» بود. رسمیت یافتن آن به جای واژهی Historic تا حدود زیادی به خاطر کاربردش در آثار تاریخ نگاران و به ویژه پوهان گوتفرید هردر، بود که آن را «پژوهش نظام مند و انتقادی رویدادهای گذشته) خوانده بود. درباره ی ریشه ی واژه ی عربی «تاریخ» میان زبان شناسان اتفاق نظر وجود ندارد و می توان شرحی از اختلاف آنها را در مدخل تاریخ در لغت نامه ی دهخدا یافت. برداشت غالب این است که «تاریخ» واژهای معرب است و از زبانی دیگر به عربی وارد شده است، شاید از عبری که در آن واژه ی «یخ» (Yerakh) به معنای تاریخ است."