این کتاب پژوهشی در شخصیتشناسی «ابوحیان توحیدی» است. نگارنده با اشاره به جایگاه ویژهی رونق فکری، فرهنگی و مذهبی جهان اسلام در قرن چهارم هجری از نظر اندیشمندان و با اعتقاد بر این که یکی از مهمترین و قابل استنادترین روایتگران سخنران و اندیشمندان قرن چهارم، ابوحیان توحیدی میباشد که هم با اندیشهها و اندیشمندان روزگار خود آشنا بوده، هم دربارهای امیران، وزیران و صاحب منصبان فرهنگ پرور را به خوبی میشناسد و هم ذایقهی مردم زمان خود و خلق و خو و سرشت ایشان را از نزدیک یافته است با تکیه بر نوشتههای مسجع وی تصویری از اندیشههای عقلانی و انسانگرایی قرن چهارم به دست میدهد. دیدگاه وی پیرامون انسان، نوع نگاهش به فلسفله و کلام و دغدغههای کلی او مورد بررسی نگارنده در این اثر بوده است. معرفی شخصیت و آثار وی و فضای سیاسی زمان او از مطالب آغازین این کتاب است.