کتاب صد سیاو چمانه Sad Siyav Chamaneh

«صد سیاوچمانه» دربردارنده صد سروده به زبان کردی به همراه برگردان فارسی آن است. سیاوچمانه ترکیبی است از دو واژه‌ی «سیاو» به معنی سیاه و «چمان» به معنی چشم‌ها و به ترانه‌هایی گفته‌ می‌شود که در وصف سیاه چشمان سروده شده‌اند. برخی از پژوهش‌گران‌ بر این باورند که «چمان» همان «جامان» بوده که معنی جامه یا لباس را می‌دهد و سیاو‌چمانه را سیاه جامه‌گان معنی کرده و ترانه‌های سیاو‌چمانه را ترانه‌هایی می‌دانند که خوانندگان آن سیاه پوش‌اند و نیز ترانه‌هایی را که موبدان زرتشتی در مراسم آیینی می‌خواندند سیاوچمانه دانسته‌اند. سرچشمه‌ی سیاوچمانه بر‌می‌گردد به سرود‌های گاسه‌ها و یسنای اوستا. گاسه‌ها و یسنا سرود جشن و شادی بودند و در آن‌ها طبیعت ستایش شده‌است. سوز و شادی، راز و نیاز و مناجات اهورامزدا، دربرگیرنده‌ی این دو سرود اوستایی است که در وزن هجایی سروده شده‌اند. با کمی تأمل و مقایسه‌ی متون کهن مشاهده می‌شود که برخی از ویژگی‌ها و نیز فرم و ساختار سرودهای گاسه‌ها و یسنا در سیاوچمانه‌ها رعایت شده‌است. سیاوچمانه از معدود ترانه‌های عامیانه‌ی کردی است که هنوز مورد توجه مردم هورامان است و به آن عشق می‌ورزند و با طلوع و غروب خورشید بر بلندای کوهستان زمزمه‌اش می‌کنند. امروز سیاوچمانه خوانان زیادی‌ به این نوع ترانه‌ی کردی آواز می‌خوانند و در حفظ و بقای آن می‌کوشند.