به سبد افزوده شد
ناشر: مرکز اسناد انقلاب
نویسنده: محمد مروار
گروه بندی: تاریخ ایران
پس از قیام مشروطه و با ورود اندیشه‌های غربی ، تفکر پارلمانتاریسم با تشکیل مجلس شورای ملی در ایران محقق شد . پارلمانتاریسم در ایران به خواسته‌های خود نرسید و در میانه‌ی راه به انحراف کشیده شد . با نادیده گرفتن دین و تأثیر تعیین کننده‌ی آن بر همه‌ی ارکان زندگی مادی و معنوی ایرانیان ، از سوی روشنفکران غرب‌زده ، نقطه‌های آغازین این انحراف پایه‌ریزی شد . تغییرات نظام بین‌المللی پس از جنگ ، شکل نظام‌های سیاسی کشورهای منطقه از جمله ایران را تغییر داد و روح نظامی‌گری را بر منطقه حاکم کرد و قدرت سیاسی با حمایت خارجی‌ها به دست نظامیان افتاد . در ایران نیز دیکتاتوری رضا شاه بر ویرانه‌های مشروطه شکل گرفت . در ایران ، علاوه بر حمایت قدرت‌های بیگانه ، روشنفکران بازمانده از مشروطیت نیز بر دیکتاتوری جدید مهر تأیید زدند . به تدریج و با فاصله گرفتن از مبدأ تشکیل مجلس ، شکاف بین مجلس فرمایشی و واقعی و مردمی افزایش یافت و این فرآیند تا تبدیل شدن مجلس به محیطی آرام و مطیع در خدمت سیاست‌های رژیم پهلوی ، پیش رفت . مجلس‌های عصر پهلوی نه تنها قانون‌گذار وابستگی‌ها بودند بلکه توجیه‌گر مداخلات سلطه‌گرایانه‌ی قدرت‌های جهانی ، به ویژه ایالات متحده‌ی آمریکا نیز بودند . انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی موجب شد تا قبل از سقوط نظام پهلوی ، شاهد سقوط مجلس بیست و چهارم باشد که نمایندگان آن با شرمساری هر چه بیشتر ، چاره‌ای جز استعفا و کناره‌گیری و در نهایت انحلال مجلس نداشتند . هدف از این مطالعه ، تحقیق درباره‌ی آن است که نحوه‌ی انتخابات مجلس چگونه بوده و چه افراد یا گروه‌های سیاسی و اجتماعی در انتخابات به ایفای نقش می‌پرداختند و این مداخلات چه اثری بر تحول سیاسی جامعه نهاد و دریابیم که در نتیجه‌ی تحولات نظام سیاسی – اجتماعی ایران در این دوره ، چه تغییراتی در نحوه‌ی انتخابات مجلس شورای ملی ایران علاوه بر این که هدف ، شناسایی قسمتی از اوضاع سیاسی ایران است ، کوشش شده تا از یک سو ارتباط طبقات سیاسی – اجتماعی جامعه‌ی ایران با هیئت قانون‌‌گذاری بررسی شود و از سوی دیگر معلوم گردد چه تحولی در اوضاع و احوال اجتماعی – سیاسی و اقتصادی در این دوره رخ داده است . به عبارتی ، تعیین نحوه‌ی انتخابات و ترکیب طبقاتی مجلس شورای ملی ، هدف اصلی این تحقیق است . فرض ما این است که مجلس شورای ملی از دوره‌ی بیست و یکم تا بیست و چهارم ابزاری بوده در دست شاه تا در خدمت روندی باشد که در نهایت ، سلطنت مشروطه را به مطلقه مبدل سازد . دلایل صحت این فرض و این که مجلس تا چه حد در ایفای نقش خود موفق بوده یا می‌توانسته باشد ، نکاتی است که باید سنجیده شود . در مورد منابع مورد استفاده باید گفت که مشروح مذاکرات و مصوبات مجلس ، از مهم‌ترین منابع این تحقیق به شمار می‌رود که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است ؛ این مذاکرات علاوه بر این که نشان‌دهنده‌ی سیر تصویب لوایح و طرح‌های قانونی مجلس است ، بیانگر مبارزات پارلمانی و مواضع گروه‌های مختلف مجلس و ساختار آن می‌باشد . مرکز اسناد انقلاب اسلامی امیدوار است با انتشار اثر حاضر که بررسی مجالس شورای ملی بیست و یکم تا بیست و چهارم را هدف خود قرار داده است ، گام دیگری در جهت تدوین تاریخ انقلاب اسلامی برداشته و به علاقمندان انقلاب اسلامی و جامعه علمی کشور یاری رساند .
سبد خرید