کتاب حاضر، حاوی سلسله مقالاتی از نویسندگان مختلف دربارة علوم انسانی اسلامی و مبانی و تفکر اصول اسلامی است. در این سلسله مقالات آورده شده است که نقطة جدایی تفکر دینی و غیردینی را میتوان در پذیرش یا انکار وجود عالم غیب دانست. مادیگرایی یک بعد هستیشناختی دارد که طبق آن، موجود مساوی با محسوس است. بنابراین وجود موجودات غیرمحسوس انکار میشوند. بعد معرفتشناختی مادیگرایی این است که حس و تجربه، تنها ابزارهای کسب معرفت هستند. طبق گفتة مذکور، مقاله های این کتاب مکتب «پوزیتویسم» مطرح و تاثیر آن در علوم اجتماعی، حقوق، اقتصاد و مدیریت بیان شده است. از سوی دیگر موضوع مهم دیگری که در این مقاله ها به چشم میخورد، موضوع باور دینی و اعتقاد به مبدا و معاد است که در این جهت، نحوة تجلی جهانبینی توحیدی در علوم مختلف بررسی شده است. در کل از سلسله مقاله های این کتاب، اینگونه استنباط میشود که دین، خورشیدی است که اگر پرتو آن به درستی بر هر پدیده و از جمله بر علوم مختلف بتابد، متناسب با ویژگیها و اقتضائات هر علم، شاهد شکلگیری علوم دینی گوناگون خواهیم بود.