تفکر فلسفی از اندیشه راجع به وجود و موجود آغاز میشود و یکی از مهمترین مسائل وجودشناسی، بحث درباره وحدت و کثرت حقیقت هستی است که در اینباره، طیف گستردهای از نظریات ارائه شده که یکی از مهمترین آنها نظریه وحدت تشکیلی وجود در حکمت متعالیه است. دیدگاهی که معتقد به وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت است و میتوان آن را از ابتکارات «ملاصدرا» برشمرد. اما این نظریه نیز مانند هر رای فلسفی دیگر، در معرض شرح و نقد صاحبنظران قرار گرفته و جدای از مخالفت پارهای از اندیشمندان با آن، در بین خود پیروان حکمت متعالیه نیز گاه در تعیین منظور نهایی ملاصدرا اختلاف پیش آمده است. در این کتاب، تلاش شده تا پس از شرح نظریه وحدت وجود، به برخی از این اختلاف نظرها پرداخته شود. کتاب در نه فصل تدوین گردیده که از آن میان میتوان به این موارد اشاره کرد: تاریخچه وحدت تشکیلی وجود؛ اثبات فلسفی وحدت تشکیلی وجود؛ وحدت تشکیلی وجود و تبیین کثرات عرضی؛ وحدت تشکیکی یا وحدت شخصی وجود؛ و استقصایی از لوازم و نتایج وحدت تشکیکی وجود.