کتاب هنر همدردی Über das Mitleid

کتاب هنر همدردی افزون بر تمرکز بر مفهوم همدردی و تبیین آن، موزاییک موضوعی بی‌نظیری است از شناخت مفاهیم مشابهی چون دلسوزی، همدلی، شفقت، مهرورزی، عدالت، خیرخواهی، توانایی عشق‌ورزی و نسبت آن با قوه‌ی تخیل آدمی. استدلال‌های کتاب نه فقط در جهت تأیید مفاهیم یادشده قوام می یابند، بلکه نویسنده تقابل‌های آن، نظیر بی‌رحمی، سنگدلی، بی‌عدالتی، بی‌انصافی، ستمگری، زورورزی، حیله‌گری، دروغ و... را برمی‌رسد و علل و حتی تفاوت آن در اطلاق بیرونی و انگیزه‌های بروز آن را از نظر دور نمی دارد. این فیلسوف کانتی، نه فقط خاستگاه همدردی را فراتر از عقل محاسبه‌گر و تکلیف و وظیفه، و حتی اراده‌ی آزاد می‌داند، بلکه ضمن واکاوی شالوده‌ی اخلاق و کردارهای اخلاقی، افزون بر فراروی از کانت، سنگ بنای علوم جدید در بررسی سرچشمه‌ی انگیزه‌های انسان را نیز پی می‌ریزد. و باریک‌نگری‌هایش در موضوع همدردی و اراده‌ی آزاد، آغازگاه درخشانی است بر دستاوردهای بعدی در عرصه‌ی علوم طبیعی و عصب‌شناسی (نوروساینس) در سده‌ی بیستم و بیست‌ویکم، که امروزه مسیری متفاوت از اخلاق کانتی دارد.