کتاب فرهنگ‏ نفیسی Nafisi

فرهنگ ناظم‌الاطبا در اوایل سدهٔ چهاردهم توسط دکتر میرزا علی‌اکبرخان نفیسی ناظم‌الاطبا تألیف گشت. این فرهنگ به فرهنگ نفیسی و فرنودسار نیز معروف است. فرهنگ ناظم‌الاطبا نخستین فرهنگ فارسی است که از حروف لاتین برای نشان‌دادن تلفظ کلمات (آوانگاری) استفاده کرده‌است. این کتاب شامل پنج جلد بزرگ و مشتمل بر ۲۶ هزار لغت فارسی و تازی است. از ویژگی‌های این کتاب این است که بسیاری از واژگانی که در زبان فارسی متداول است اعم از تازی، ترکی، مغولی، زبانهای اروپایی و زبان‌های دیگر و همچنین اعلام تاریخی و جغرافیایی جهان اسلام در این فرهنگ گرد آورده شده‌است. در هنگام تألیف این فرهنگ، ناظم الاطباء که تا آن زمان به زبان فرانسه مسلط بود، احساس کرد که یادگیری زبان انگلیسی نیز برای مراجعه به منابع و مراجع مناسب لازم است. لذا در سن پنجاه و پنج سالگی با همه مشاغل و گرفتاری‌های روزمره‌ای که داشت به فراگیری انگلیسی پرداخت و پس از مدتی در این مهم توفیق یافت. گرچه این لغت‌نامه یکی از سیزده اثری است که در زمینه‌های پزشکی و غیرپزشکی از ناظم الاطباء کرمانی به جای مانده‌است، اما برای تدوین آن بیش از سایر آثار خود زحمت کشیده و حتی تا آخرین ساعات حیات خود در تألیف آن همت گماشته‌است. از این اثر که به فرهنگ نفیسی نیز معروف است، از زمان تألیف آن تا بیست سال بعد، یک نسخه منحصر به فرد به خط مولف باقی‌مانده بود. به کوشش سعید نفیسی فرزند ناظم‌الاطبا، میرزا‌ آقا دیوان‌بیگی نماینده بلوچستان، طرحی به تصویب مجلس شورای ملی رساند که فرهنگ ناظم‌الاطبا را چاپخانه مجلس چاپ کند. این چاپخانه یکی از بزرگترین چاپخانه‌های ایران در آن زمان بود.